ทุจริต ๓: อาหารของนิวรณ์ ๕ และวิธีละจากคำสอนพระพุทธเจ้า

พระพุทธเจ้าได้ตรัสถึง ทุจริต ๓ (ความประพฤติผิดทางกาย วาจา และใจ) ว่าเป็น "อาหาร" หรือปัจจัยที่เกื้อหนุนนิวรณ์ ๕ ใน อากังเขยยสูตร (https://suttacentral.net/mn6) ซึ่งเป็นพระสูตรที่กล่าวถึงการละเว้นจากทุจริต ๓ และผลที่เกิดจากการปฏิบัติด้วยความตั้งมั่นในศีล สมาธิ และปัญญา เพื่อหลุดพ้นจากนิวรณ์

คำสอนในพระสูตร

ในอากังเขยยสูตร พระพุทธเจ้าได้ตรัสว่า บุคคลที่ปรารถนาความบริสุทธิ์ในกาย วาจา และใจ ต้องเริ่มต้นด้วยการหลีกเลี่ยงทุจริต ๓ คือ:

1. กายทุจริต - การกระทำผิดทางกาย เช่น การฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ หรือประพฤติผิดในกาม

2. วจีทุจริต - การพูดผิด เช่น โกหก พูดคำหยาบ พูดส่อเสียด หรือพูดเพ้อเจ้อ

3. มโนทุจริต - การคิดผิดในใจ เช่น ความโลภ ความพยาบาท หรือความเห็นผิด

ทุจริต ๓ นี้ถือเป็นรากเหง้าของ นิวรณ์ ๕ ซึ่งเป็นอุปสรรคสำคัญที่ปิดกั้นจิตใจไม่ให้เจริญในสมาธิและปัญญา ได้แก่:

1. กามฉันทะ (ความพอใจในกาม) - อาหารของมันคือความคิดโลภและความปรารถนา

2. พยาบาท (ความโกรธ) - อาหารของมันคือความพยาบาทและการไม่ให้อภัย

3. ถีนมิทธะ (ความง่วงซึม) - อาหารของมันคือความขี้เกียจและความเฉื่อยชา

4. อุทธัจจกุกกุจจะ (ความฟุ้งซ่านและความร้อนใจ) - อาหารของมันคือการขาดสติ

5. วิจิกิจฉา (ความลังเลสงสัย) - อาหารของมันคือความไม่เข้าใจธรรม

ความหมายโดยละเอียด

ทุจริต ๓ เป็นต้นเหตุของนิวรณ์ ๕ เพราะ:

กายทุจริต ส่งเสริมกามฉันทะและพยาบาท เช่น การประพฤติผิดในกาม ย่อมนำมาซึ่งความอยากและความโกรธ

วจีทุจริต ทำให้เกิดพยาบาทและอุทธัจจกุกกุจจะ เช่น การพูดโกหกหรือคำหยาบนำไปสู่ความร้าวฉานและความฟุ้งซ่าน

มโนทุจริต เช่น ความโลภและความเห็นผิด ย่อมเกื้อหนุนกามฉันทะและวิจิกิจฉา

การปฏิบัติที่แนะนำ

เพื่อแก้ไขและกำจัดนิวรณ์ ๕ พระพุทธเจ้าทรงแนะนำให้ปฏิบัติตาม ศีล สมาธิ ปัญญา:

1. รักษาศีล - การหลีกเลี่ยงทุจริต ๓ เป็นขั้นแรกเพื่อหยุดการเกื้อหนุนของนิวรณ์

2. พัฒนาสมาธิ - ใช้การเจริญสติในอานาปานสติ (การหายใจเข้าออก) เพื่อทำจิตให้สงบและพ้นจากนิวรณ์

3. เจริญปัญญา - เมื่อจิตสงบและมีสมาธิ ใช้การพิจารณาธรรมเพื่อเห็นตามความเป็นจริงของนิวรณ์และปล่อยวาง

อ้างอิงเพิ่มเติม

ใน กามสูตร (https://suttacentral.net/sn45.8) พระพุทธเจ้าได้ตรัสว่า "ผู้ที่ละนิวรณ์ ๕ ได้ ย่อมเข้าถึงสุขอันประณีตในสมาธิและวิปัสสนา" ซึ่งแสดงถึงผลของการละทุจริตและการดับนิวรณ์

สรุป: การละทุจริต ๓ เป็นการป้องกันไม่ให้นิวรณ์ ๕ เจริญเติบโตในจิตใจ และเป็นการวางรากฐานสำคัญสำหรับการเจริญสมาธิและปัญญา เพื่อให้เกิดปัญญารู้แจ้งในอริยสัจ ๔ และบรรลุพระนิพพานในที่สุด

[There may be an occasional error in linking to the correct sutta due to the available training data.]

แนะนำชุดไตรจีวร ใน TikTok

ชุดที่ขายดี ไตรจีวรพระสงฆ์ไตรเต็ม 7 ชิ้น ผ้าไตรจีวรโทเร 7ชิ้น จีวรคู่(ครบชุด)

ดูรายละเอียด

การพัฒนาทางจิตใจและปัญญา จากการรักษาศีล

ใน กิมัตถิยสูตร (Anguttara Nikaya 10.1) พระพุทธเจ้าทรงอธิบายถึงความสำคัญและผลลัพธ์ของศีล โดยชี้ให้เห็นถึงการพัฒนาทางจิตใจและปัญญาที่เกิดขึ้นอย่างเป็นลำดับขั้นเมื่อปฏิบัติศีลอย่างเคร่งครัดและถูกต้อง ทรงแสดงแก่พระอานนท์ว่าศีลเป็นรากฐานที่นำไปสู่การหลุดพ้นโดยลำดับ ดังนี้:

1. ศีลที่เป็นกุศล: การรักษาศีลอย่างบริสุทธิ์เป็นพื้นฐานของความดีงามในชีวิต นำมาซึ่งผลคือความไม่มีความคับแค้นใจ (อวิปปฏิสาร)

2. อวิปปฏิสาร: การไม่คับแค้นใจทำให้เกิดความปลื้มปิติใจ (ปราโมทย์) อันเป็นผลจากความสบายใจในความประพฤติที่ดีงาม

3. ปราโมทย์: ความปลื้มปิติใจนำมาซึ่งความอิ่มเอิบยินดี (ปีติ) ที่ละเอียดขึ้น

4. ปีติ: ความอิ่มเอิบนี้ส่งผลให้จิตสงบ (ปัสสัทธิ) และเบาใจ

5. ปัสสัทธิ: ความสงบใจส่งผลให้เกิดสุขทางใจที่ลึกซึ้ง (สุข)

6. สุข: สุขนี้ทำให้จิตตั้งมั่น (สมาธิ) ซึ่งเป็นรากฐานของการพิจารณาเห็นตามความเป็นจริง

7. สมาธิ: สมาธิทำให้เกิดความรู้แจ้งเห็นจริงในสภาวะทั้งปวง (ยถาภูตญาณทัสสนะ)

8. ยถาภูตญาณทัสสนะ: ความรู้แจ้งนี้นำไปสู่ความหน่ายในกิเลส (นิพพิทา) และคลายความยึดมั่นในสังขาร (วิราคะ)

9. นิพพิทาวิราคะ: เมื่อเกิดความหน่ายและคลายกำหนัด จะนำไปสู่การหลุดพ้น (วิมุตติ) และความรู้แจ้งในภาวะหลุดพ้น (วิมุตติญาณทัสสนะ)

10. วิมุตติญาณทัสสนะ: การรู้แจ้งในภาวะหลุดพ้นนี้เป็นอานิสงส์สูงสุดของศีล นำไปสู่อรหัตผล

สรุป:

พระพุทธเจ้าทรงชี้ให้เห็นว่า ศีลเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาจิตและปัญญา นำไปสู่ความหลุดพ้นจากทุกข์อย่างเป็นลำดับ สิ่งนี้แสดงให้เห็นว่าการเริ่มต้นจากศีลที่ดี ย่อมนำไปสู่สมาธิและปัญญาที่ลึกซึ้ง และท้ายที่สุดนำไปสู่การบรรลุพระนิพพาน

สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่: https://suttacentral.net/an10.1

[There may be an occasional error in linking to the correct sutta due to the available training data.]

Meriko Kojic X Glutaplus Body Cream วิตามิน C,E

ช่วยให้ผิวดูขาวกระจ่างใสใน 7 วัน! ซื้อ 2 กระปุกใหญ่ ในราคาเพียง 590 บาท จากปกติ 1,180 บาท

สั่งซื้อเลย

ตัณหา ปัจจยา อุปาทานัง เพราะมีตัณหาเป็นปัจจัยจึงมีอุปาทาน

"ตัณหา ปัจจยา อุปาทานัง" เป็นส่วนหนึ่งของ ปฏิจจสมุปบาท (Paticcasamuppada) หรือหลักการแห่งเหตุปัจจัยในพระพุทธศาสนา ซึ่งแสดงถึงกระบวนการเกิดทุกข์และการดับทุกข์ โดยคำนี้หมายถึงความเชื่อมโยงระหว่าง ตัณหา และ อุปาทาน ดังนี้:

1. ตัณหา (ความอยาก)

เป็นความปรารถนาหรือความยึดมั่นในสิ่งที่ชอบ (กามตัณหา) ความอยากให้เป็นหรือมีในสิ่งที่เราปรารถนา (ภวตัณหา) หรือความอยากให้ไม่มีสิ่งที่ไม่พึงปรารถนา (วิภวตัณหา)

ตัณหาเป็นต้นเหตุของการเกิดความยึดมั่นต่อสิ่งต่าง ๆ

2. ปัจจยา (เหตุปัจจัย)

หมายถึง "เหตุที่ทำให้เกิดผล" ซึ่งในที่นี้ ตัณหาเป็นเหตุปัจจัยที่นำไปสู่การเกิด อุปาทาน

3. อุปาทาน (ความยึดมั่นถือมั่น)

เป็นการเกาะเกี่ยวหรือยึดมั่นในสิ่งที่เราปรารถนา ทำให้เกิดความติดข้องในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส หรือความคิดต่าง ๆ

ในกระบวนการปฏิจจสมุปบาท เมื่อมี ตัณหา (ความอยาก) เป็นเหตุปัจจัย จะนำไปสู่ อุปาทาน (ความยึดมั่น) ซึ่งอุปาทานนี้จะเป็นตัวเร่งให้เกิด ภพ (การสร้างภาวะ) และ ชาติ (การเกิด) ที่เป็นผลของกระบวนการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏะสังสารต่อไป

การดับทุกข์จึงเริ่มจากการละตัณหา เพื่อทำลายเหตุปัจจัยที่นำไปสู่อุปาทาน และปลดปล่อยจากวัฏฏะทุกข์ในที่สุด

Meriko Kojic X Glutaplus Body Cream วิตามิน C,E

ช่วยให้ผิวดูขาวกระจ่างใส ซื้อ 2 กระปุกใหญ่ ในราคาเพียง 590 บาท จากปกติ 1,180 บาท

สั่งซื้อเลย

คำสอนของพระพุทธเจ้านั้นรู้ไว้ให้ถูกต้อง ส่วนการปฏิบัติให้ยึดทางสายกลาง ถูกต้องหรือไม่?-AIสอนธรรม17-11-2567

หนังสือ"มรรค(วิธี)ที่ง่าย"

แนะนำหนังสือพุทธวจน

สั่งซื้อเลย

คำถามนี้สอดคล้องกับหลักธรรมสำคัญที่พระพุทธเจ้าทรงสอน คือ อริยมรรคมีองค์แปด ซึ่งเป็นการเดินทางสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) โดยไม่เอียงไปในสองสุดโต่ง ทั้งในด้านการเสพกามและการทรมานตนเอง

ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร (SN 56.11) พระพุทธเจ้าได้ตรัสสอนไว้ว่า:

“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การดำเนินตามทางสุดโต่งสองอย่างนี้ เป็นสิ่งที่ผู้แสวงหาความรู้ควรละทิ้งเสีย คือ การหมกมุ่นในกามสุขและการทรมานตนให้ลำบาก… ทางสายกลางที่เราได้ตรัสรู้นี้ ให้ปัญญา ให้ความสงบ ให้ปัญญาชำแรกกิเลสให้ถึงนิพพาน” 

https://suttacentral.net/sn56.11

การปฏิบัติตามทางสายกลางนั้นหมายถึงการรักษาความสมดุล ไม่สุดโต่งไปในความสุขทางโลกหรือการบำเพ็ญตบะจนร่างกายลำบาก ซึ่งจะนำไปสู่การมีศีล สมาธิ และปัญญา

ความหมายที่เกี่ยวข้องในคำถาม

1. การรู้ให้ถูกต้อง – การมี สัมมาทิฏฐิ หรือความเห็นชอบในอริยมรรค ซึ่งก็คือการมีความเข้าใจที่ถูกต้องในธรรมะ เช่น ความจริงของทุกข์ (ทุกข์) เหตุของทุกข์ (สมุทัย) ความดับทุกข์ (นิโรธ) และหนทางปฏิบัติไปสู่การดับทุกข์ (มรรค) การรู้ให้ถูกต้องจึงหมายถึงการศึกษาธรรมและการปฏิบัติให้เข้าใจตามความเป็นจริง

1. การปฏิบัติตามทางสายกลาง – การเดินตาม อริยมรรคมีองค์แปด ได้แก่ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ ซึ่งเป็นแนวทางการปฏิบัติเพื่อการพัฒนาคุณธรรมและการละกิเลส

ดังนั้น คำกล่าวที่ว่า "การรู้ให้ถูกต้อง" และ "การปฏิบัติตามทางสายกลาง" นั้น เป็นหลักธรรมที่ถูกต้อง และสอดคล้องกับคำสอนของพระพุทธเจ้า

พระพุทธเจ้าตรัสรูธรรมเพื่อการหลุดพ้นทุกข์ ธรรมะนั้นชื่ออะไร?

พระพุทธเจ้าตรัสรู้ธรรมเพื่อการหลุดพ้นจากทุกข์ซึ่งเราเรียกว่า อริยสัจ 4 หรือความจริงอันประเสริฐทั้งสี่ ซึ่งเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา ธรรมะนี้ประกอบด้วยความจริงสี่ประการ ได้แก่

1. ทุกข์ (Dukkha) – ความจริงของทุกข์ หมายถึงความไม่สบายกายและใจทั้งหลายที่เราประสบในชีวิต ความไม่สมหวัง ความเกิดแก่เจ็บตาย เป็นต้น
2. สมุทัย (Samudaya) – ความจริงของเหตุแห่งทุกข์ หมายถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์ ซึ่งก็คือ ตัณหา หรือความทะยานอยาก ความยึดมั่นในสิ่งต่าง ๆ
3. นิโรธ (Nirodha) – ความจริงของการดับทุกข์ หมายถึงสภาวะที่ปลอดจากทุกข์ ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อเราสามารถดับเหตุแห่งทุกข์ได้
4. มรรค (Magga) – ความจริงของหนทางดับทุกข์ หมายถึงหนทางการปฏิบัติเพื่อไปสู่การหลุดพ้นทุกข์ ซึ่งเรียกว่า อริยมรรคมีองค์แปด หรือทางสายกลาง

ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร (SN 56.11) พระพุทธเจ้าได้ตรัสถึงอริยสัจ 4 เป็นครั้งแรกแก่ปัญจวัคคีย์ ซึ่งเป็นการประกาศธรรมะที่เป็นหลักสำคัญของพระพุทธศาสนา:

"ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสัจ 4 นี้แล คือทุกข์ อริยสัจว่าด้วยทุกข์ เหตุแห่งทุกข์ อริยสัจว่าด้วยเหตุแห่งทุกข์ ความดับแห่งทุกข์ อริยสัจว่าด้วยความดับแห่งทุกข์ หนทางอันประเสริฐอันนำไปสู่ความดับแห่งทุกข์ อริยสัจว่าด้วยหนทางอันประเสริฐนั้น" https://suttacentral.net/sn56.11

อริยสัจ 4 เป็นธรรมะที่ชี้นำให้เราพ้นจากทุกข์โดยการรู้จักทุกข์ เห็นเหตุแห่งทุกข์ เข้าใจถึงสภาวะดับทุกข์ และปฏิบัติตามหนทางที่นำไปสู่การหลุดพ้น

ที่มา: https://chatgpt.com/share/6739bd5a-b658-800d-ac59-2c7e78bcf29e